Вазифа

Вазифа
Тәнзилә Дәүләтбирҙина

Билдәле шағирә Тәнзилә Дәүләтбирҙинаның был тәүге хикәйәләренең береһе. V Мәхмүт Ҡашғари исемендәге бәйгелә ул II урынға лайыҡ булды.

Вазифа
Хикәйә
Даниярҙың төнө бөгөн төн булманы. Карауатта тегеләй әйләнде, былай әйләнде. Ауырлы ҡатынын уятып ҡуймайым, тип диванға барып ятты. Баш аҫтындағы мендәре лә таш һымаҡ ҡаты тойолдо. Йоҡа юрғаны аяҡтарын өттө. Борғоланып ята торғас, һарыҡ һанарға булып китте. Белмәй һанамайҙарҙыр әле... Дөм ҡараңғы октябрь төнөндә стена буйлап берәм-һәрәм аңра һарыҡтар үтә башланы... Тора-бара улар, ҡаңғы­рышып, өй буйлап таралышырға булып китте. Тфү! Һыйыр һанаһаң да ваҡыт тиҙерәк үтер! Барыбер йоҡлап булмай! Данияр мендәрен иҙәнгә атып бәрҙе, юрғанын ырғытты. Ауыр көрһөнөп, күҙҙәрен йомдо ла хәрәкәтһеҙ ҡалды. Йоҡламаны ул, юҡ! Ҡайҙан йоҡлаһын?! Иртәгә буласаҡ ваҡиғаларҙы ҡабат-ҡабат, бәйнә-бәйнә күҙ алдына килтерҙе. Хыялланды, тип тә әйтеп булмай был кисереште. Уйланды ла уйланды. Уйланды ла уйланды...
Сәриәһенең мырылдап ҡына үлән еҫе сығып торған йомшаҡ сәстәре менән битен иркәләүенә уянып китте ул.
– Тор, йоҡосо! Тор! Сәй ҡайнаны!
Ҡайҙан белһен инде ҡатыны иренең таң атҡас ҡына йоҡоға талғанын! Данияр асылырға телә­мәгән күҙҙәрен ыуып тороп ултырҙы. Кәләшен ымлап янына саҡырып алды. Эргәһенә ултыртҡас, ипләп кенә уның етешеп бөткән ҡорһағын һыйпаны. Ҡарындағы сабый, ят ҡулды һиҙгәс, дөңк итеп тибеп ебәрҙе.
– Ҡара әле, ҡара! Атаһын да танымай! – тип ҡысҡырып көлдө Данияр.
– Танымай инде. Өйҙә торғаның бармы? – Сәриәнең тауышы үпкәле яңғыраны. Ул ҡапыл тороп китте лә кухняға йүнәлде. «Һин минең нагрузка менән эшләп ҡара! Көнөн-төнөн отчет! Тикшереү ҙә тикшереү!» – тип ярһып ҡысҡырғыһы килде уның артынан Даниярҙың. Ярамай. Бала ҡурҡыр. Ир кеше үҙен шулай тынысландырҙы ла ашығып кейенә башланы.

Вазифа***
Ҡурғашлы урмансылығы етәксе­һеҙ ҡалғанға ярты йыл. Элекке начальнигы Булат Ғәзинурович уйламағанда эштән үҙ теләге менән китте лә барҙы. Шулай ҙа була икән. Әллә министрлыҡтан тикшереү килеүен ишетеп шыртланы, әллә... Балалары эргәһенә Мәскәүгә күсә, имеш. Мәскәүгә түгел, Америкаға кит, артың таҙа ҡалһын!
Даниярҙы начальник вазифаһын үтәүсе итеп ҡуйғас башланды... теге эш осланмаған, был документта хата ебәрелгән, ул килешеү дөрөҫ төҙөл­мәгән. Баш ҡына ҡатты инде. Вазифа үтәүсе генә булғас, эшкә илке-һалҡы ҡараусы ҡайһы бер әфәнделәргә лә ҡаты бәрелеп булмай. Хәҙер ялыу яҙырҙар, хәҙер урынына ултыр­тырҙар.
Шулай ҙа бөгөн Данияр уҫал. Идаралыҡ коридоры осонда пәйҙә булған шаталаҡ Рабиға ла, уның яман ҡарашын күреп, ҡайҙа барырға сыҡҡанын да онотоп, кабинетына кире сумды. Ғәҙәттәгесә ишекте шаҡымай ҙа килеп ингән бухгалтер Зифа ғына хужаһының кәйефенә иғтибар итмәне. Уның татлы йылмайыуын күреп, Данияр: «Әпәт премия!» – тип уйлап алды ла, һығылмалы эйелеп, документтарынан алда өҫтәлгә, танау аҫтына, һутлы, тиртеп торған түштәрен килтереп һалған ҡыҙға ҡысҡыра башланы:
– Тәүҙә әҙәмсә эшләргә өйрәнегеҙ! Шунан теләнселәрһегеҙ!
– Һуң... Экономия бит. Халыҡ көтә... – Зифа һалдат һымаҡ шыҡ итеп аяғүрә баҫты.
– Экономия! Экономия! Бына! Быға премия түгел, шелтә кәрәк! Исемлек башында тора! Оятһыҙ! Бына! Ике көн эшкә сыҡмай ятты. Күмертауҙа йөрөп! Ауырый һиңә. Беләбеҙ нимәнән ауырығанын! Бына...
Ҡағыҙҙарын рәхимһеҙ рәүештә сыймаҡлаған хужаһынан болан балаһылай өрккән ҡыҙ, ауыҙын турһайтып, артын уйнаҡлатып сығып тайҙы. Ул ҡалдырған документтарҙы Данияр йән асыуы менән йомарлап-йомарлап кәрзингә ырғытты ла ырылдап килеп баҫты. «Йоҡо туймаһа, кеше ҡалай бысих була икән ул», – тигән уйҙан ҡапыл айнып, кәнәфиенә ауҙы.
Тәк, уға хәҙер шылтыратырға тейештәр. Ун минут үтте. Ун биш. Егерме... Нишләп шылтыратмайҙар? Әллә кире уйланылармы? Урман­сылыҡ начальнигы урынына дәғүә­селәр күп. Самат Кәбировичты ғына алып ҡара. Йомортҡанан йөй эҙләй ҙә йөрөй. Башыңды ашарға ғына тора. Ярай әле юғарыла йөнтәҫ ҡулы юҡ. Әллә теге хәбәр дөрөҫ микән? Район хакимиәтендә яңы кандидатура эҙләйҙәр, тигән? Тапҡандар, тигән дә һүҙ йөрөй. Кем икән ул? Бәлки, ул минең эргәмдә генәлер, мине ҡапшап, тикшереп... бергә сәйен-мәйен эсеп... Элекке етәксенән ҡалған етешһеҙлектәрҙе минән бөтөртөп, сүп-сарын минән түктереп, хужалыҡ таҙарғас, булмаҫ тимә, булыр, – уйламаған ерҙән берәйһен килтереп ултыртырҙар әле... әҙергә. Мине ипле генә итеп ситкә шылдырып. Ундай хәлдәрҙе күргән бар.
Суйындай ауыр башында себен һымаҡ мейеһен һырып алған буталсыҡ, хафалы уйҙарын нисек ҡыуып ебәрергә белмәй ултырғанда телефон шылтыраны. Трубкаға үрелгәндә Данияр, һул ҡулы менән йөрәген тотоп, урынынан хатта ҡалҡына биреп ҡуйҙы.
– Вәғәләйкүмсәләм, Айҙар Ғәбитович! Эйе! Бөгөн киләме ни? Иртәгә, тигәйнегеҙ бит. Аңлашылды. Ярай. Бөгөн үкме ни? Улайһа, иртәгәгә инде... Юҡ, юҡ! Аңланым! Аңланым! Бөгөн икән, бөгөн! Иртәгә икән, иртәгә! Бер һүҙһеҙ! Ә? Әлбиттә! Әлбиттә! Килештек, Айҙар Ғәбитович! Һау булығыҙ!
Данияр телефон трубкаһын һалды ла әкрен генә өҫтәл артынан торҙо. Күҙен диуарҙағы сәғәткә төбәп, ҡатып ҡалды. Кеҫә телефоны шылтыраны. Кем икәнен күҙ ҡырыйы менән генә ҡапшағандан һуң, ир кеше өндәшеп тә торманы. Ә шулай ҙа, портфелен ҡулына алғас, үҙе шылтыратырға булды.
– Миңә шунда ул-был әҙерләп ҡуй инде, йәме. Йомортҡамы шунда, икмәк. Фәлән-төгән. Ашарға инде, үҙең беләһең. Оло термосҡа сәй тултыр. Һуҙылма. Хәҙер генә.
Сығып барышлай секретары Гөлсөмгә: «Кәрәк булһам, шылтыра­тырһың. Мин эш менән. Бөгөн булмайым». – тине лә, «Нива»һына ултырып, өйөнә ҡарай елдерҙе.
Сәриә өндәшмәй генә өҫтәлгә ымланы. Данияр тоҡсайына аҙыҡты үҙе тултырып алды. Диванда өнһөҙ генә ултырған ҡатынының маңлайынан эйелеп кенә үпте лә, ишеккә ҡарай атланы.
– Тороп тор әле. Ҡосаҡламайһың да...
Данияр алпан-толпан килеп еткән ҡатынын һаҡ ҡына ҡосаҡланы ла көрәктәй ҡулдары менән ебәк сәсенән һыйпаны:
– Төндә ҡайтып тормам инде. Иртәнсәк күрешербеҙ.
– Күпме әйттем мин һиңә. Тыңламайһың. Хәйерлегә булһын. – Сәриәнең моңһоу күҙҙәрен күргәс, Даниярҙың йөрәге жыу итеп ҡалды. Һуңғы тапҡыр шулай тултырып ҡарай, һуңғы һүҙҙәрен әйтә кеүек тойолдо ул...
Артур ВАСИЛОВ һүрәте.


Хикәйәнең тулы вариантын журналдың 1-се (2019) һанында уҡығыҙ.




Теги: Тәнзилә Дәүләтбирҙина Мәхмүт Ҡашғари исемендәге хикәйәләр бәйгеһе




Яңы һан



Журнал архивы



Һеҙҙең мөнәсәбәт

Сайттың яңы дизайны оҡшаймы?



Тауыш бирергә Һөҙөмтәләр



Мы в Одноклассниках
Мы на Facebook