Һауаларҙы гиҙгән бер һылыу ҡыҙ...

“Ниңә кешеләр ҡош булып осмай?!! – ҡаяларҙы тө­йәк иткән ғорур бөркөттөң, ҡа­наттарын киң йәйеп, ҡыйылып-ҡыйылып Урал тауҙарын иңләп осоуын күҙәткәндә кескәй Марина гел шулай тип уйлай. – Их, ҡанаттарым булһа, мин дә ҡоштар осор бейеклеккә күтәрелеп, мөғжизәүи урман-тауҙарыбыҙға күктәрҙән һоҡ­ланыр инем!” Һауаларҙы иңләргә хыялланған ҡыҙсыҡтың ғаиләһе Белорет ҡалаһында йәшәй. Олатаһы ял көндәрендә ейән-ейәнсәрҙәрен ала ла урман ҡыҙырып, емеш-еләк, бәш­мәк йыйырға сығып китә. Йыш ҡына улар тар тимер юл буйлап келтер-келтер йөрөүсе паровозға ултырып, Ямантауға баралар. Көньяҡ Уралдың иң бейек тауы Ямантау – бөркөттәр төйәге. “Күккә олғашҡандай бейек ҡаяларҙан мәғрур матурлыҡҡа баҡ­ҡанда һулыш ҡыҫылған кеүек. Мин бөркөттәрҙең камил кәйелеп осоуы­нан арбалам: минең дә ҡош булғым килә! Ишек алдындағы сәңгелдәктә өй ҡыйығына етерҙәй булып атылыуым да – осош ләззәтен татырға теләүҙән!” – ошо мәлдәр бала саҡтың сағыу кисерештәре булып хәтерендә ҡалған.

Ҡош булып осорға талпынған һы­лыу үҫмерлек осорона инә. Совет ҡатын-ҡыҙҙарының күкте генә түгел, йыһанды гиҙеүе – Марина Поповичтың яңы самолеттарҙы һынауы, Валентина Терешкованың космосҡа осоуы донъяны шаулатҡан заман була был. Белорет ҡыҙы, Поповичтың адресын һорап, яратҡан гәзите “Комсо­мольская правда”ға хат яҙа, унан летчик булыр өсөн ҡайҙа уҡырға икәнен һорарға теләй. Күп тә үтмәй, Марина Поповичтың үҙенән хат килеп төшә: “Һылыу, хыялыңды тормошҡа ашырыу өсөн һиңә осоусылар әҙерләү­се училищела уҡырға кәрәк”, – тип кәңәш итә данлыҡлы ханым.
Һауаларҙы гиҙгән  бер һылыу ҡыҙ...
... Яҙмыш хыял ҡанаттарында Марина Извозчикованы Өфөгә илтә. Ҡыҙ Серго Орджоникидзе исемендәге Өфө авиация институтына уҡырға инә. “Сентябрҙең тәүге аҙнаһында уҡ әхирәтем менән Коммунистик урамындағы аэроклубҡа йүгерҙек. Парашют спорты популяр заман ине, был спорт төрө менән шөғөлләнеүселәр бик күп. Ә минең, парашюттан һикереүҙән бигерәк, самолет йөрөткөм килә. Парашюттан беренсе тапҡыр бушлыҡҡа атылғанда ҡурҡыштан йөрәгем туҡтағандай булһа, ЯК-18А самолетында тәүге осошта үҙемде сикһеҙ бәхетле тойғаным иҫтә ҡалған. Ул бәхетте бер ни менән дә сағыштырырлыҡ түгел. Әйтерһең, мин ҡыйғыр бер ҡош инем!”– тип хәтерләй Марина Валентиновна.

Ошо спорт самолетында сираттағы тапҡыр һауаға күтәрелергә йыйынғанда фотоға төшөрөп ала ла инде уны “Баш­ҡортостан ҡыҙы” хәбәрсеһе...
1972 йылда Киров ҡалаһындағы һәүәҫкәр осоусылар ярышында Извозчикова СССР-ҙың спорт мастеры нормативтарын тап­шыра. Карта ярҙамында маршрут буйлап үтеп, тап билдәләнгән ваҡытҡа килеп етеү, кабинаны пәрҙәләр менән ҡап­лап, ҡорамалдарға ғына ҡарап осоу, 1800-2000 метр бейеклектә ҡатмарлы фигуралар яһап, юғары пилотаж күр­һәтеүҙән ғибәрәт була һынауҙар һәм уларҙы иң йөрәклеләр һәм оҫталар ғына үтәй...

Зәңгәр күккә ғашиҡ ҡыҙҙың ғү­мерлек юлдаш итеп һауаларҙы иңләү­се егетте тиң итеүе лә тәбиғиҙер. Бортмеханик Алексей Костин, гражданлыҡ авиацияһының зәңгәр формаһында – торғаны бер кино геройы, кәләшенә былай ти: “Беҙҙең беребеҙ генә осорға тейеш. Юғиһә ғаиләне кем ҡарар?” Иптәш ҡыҙҙары менән Кременчуктағы осоусылар училище­һына барырға йыйынған Марина, хыялынан баш тартыу нисек кенә ауыр булмаһын, ғаилә усағын һайлай: гүзәл заттың иң беренсе тәғәйенлә­неше – ир ҡатыны, әсә булыу бит. Балалары Катя, Ира, Алексей тыуыу менән иң юғары бәхетте татый. Ләкин серле, ымһындырғыс, сикһеҙ күккә ынтылыу һәр ваҡыт уның менән ҡала.
Хәйер, уның бөтә яҙмышы авиация менән бәйле. Ире Алексей Гаврилович республикалағы вертолетсылар отряды командиры булып ки­тә, төбәгебеҙ өсөн мөһим Өфө – Сибай юлын, аҙаҡ Абҙаҡтағы тау саңғыһы комплексын төҙөүҙә ҡатнаша. Ҡыҙ­ғанысҡа ҡаршы, ул туғыҙ йыл элек ҡаты ауырыуҙан вафат була. Был ғаиләнең бөтә дуҫтары тиерлек осоу­сылар. Хатта баҡсалары ла аэропорт эргәһендә урынлашҡан, самолеттар геүләүенән башҡа баҡсалағы тормошто күҙ алдына ла килтер­мәйҙәр.

Ә иң мөһиме – Марина Валентиновнаның һөнәре авиациянан айырылғыһыҙ. Ул, оҙаҡ йылдар самолеттар өсөн деталдәр етештереүсе данлыҡлы 40-сы заводта инженер-технолог булып эшләп, контроль-тикшереү ҡорамалдары сығарыуҙа ҡатнаша. Рационализаторҙар-уйлап табыусылар төркөмөнә етәкселек итә, төркөмдөң күп тәҡдимдәре юғары баһаларға лайыҡ була. Улар тәҡдиме буйынса камиллаштырылған билдәле “Ағиҙел” ҡырынғысын иһә бер осор космонавтар өсөн махсус етештерәләр. Хаҡлы ялға сыҡҡансы Башҡорт АССР-ының урындағы сәнәғәт министрлығында эшләгән йылдарын да һағынып иҫкә ала Марина Костина-Извозчикова: “Республикабыҙ сәнәғәте етештергән продукция сифаты ысын-ысындан бик юѓары ине”.

... “Самолеттар эшлєү сәнәғәтен үҫтереүгә мин дә үҙ өлөшөмдө индер­гәнмен”, – ти, ѓорурланып, һалмаҡ ҡына етмешен ваҡлаусы Марина Валентиновна. Ә йылдар үтеү менән һарғая төшкән “Башҡортостан ҡыҙы”н иһә үҙен ҡанатлы иткән оло хыялының сағы­лышы итеп ҡәҙерләп һаҡлай.

Альмира КИРӘЕВА.




Теги:




Яңы һан



Журнал архивы



Һеҙҙең мөнәсәбәт

Сайттың яңы дизайны оҡшаймы?



Тауыш бирергә Һөҙөмтәләр



Мы в Одноклассниках
Мы на Facebook