Яҙмыштарҙан уҙмыш юҡмы ни?..
Кеше яҙмышы... Маңлайға яҙылған яҙмыш. Уны алдан белеп, һиҙеп буламы? Кеше үҙенең яҙмышы менән идара итә аламы? Түбәндәге мәҡәләбеҙҙә һүҙ ошо турала барасаҡ.
Тормошта был һүҙҙе беҙ көн дә тиерлек ҡулланабыҙ. Үҙебеҙҙе, дуҫтарыбыҙҙы яҙмыш ниндәй һынауҙар алдына ҡуйғанын күреп-һиҙеп торабыҙ. Нисек кенә булмаһын, уңыштарыбыҙҙа ла, уңышһыҙлыҡтарыбыҙҙа ла яҙмышты телгә алабыҙ. Донъяла бик бәхетле кешеләр ҙә осрай. Уларға барыһы ла тик ыңғай ғына килеп тора.
Яҙмыштарҙы асыҡлау менән астронумерология фәне шөғөлләнә. “Яҙмышта бер ниндәй мистика юҡ“, – ти был фән. Әгәр һеҙҙең тормошта берәй ваҡиға булды икән, уның серле ҡанундарын, бигерәк тә һандарға ҡағылышлыларын, табырға була. Ваҡиғалар теҙмәһе – һандар теҙмәһе. Уларҙы иҫәпләп сығарыу ҡуйылған һорауҙар йәки мәсьәләләргә бәйләнгән. Яҙмышыңда булған теге йәки был хәлдәрҙе төркөмдәргә бүлеп, билдәле теҙмәгә һалырға мөмкин.
Кешенең фамилияһы, исеме, атаһының исеме, тыуған көнө, тыуған урыны ваҡиғалар теҙмәһенә бәйләнеп, математик һандар аша сағыла. Улар араһында тотороҡлолары, тотороҡһоҙҙары була. Логик һәм математик сиселештәр аша күрәсәгеңде иҫәпләп сығарырға мөмкин. Бәлки, һин был аҙнала миллион һум аҡса отаһыңдыр. Ә астронумерология күҙлегенән ҡарағанда, яҙмыш – кешеләрҙең тормоштағы бөтә мөмкинлектәре йыйылмаһы.
Шулай ҙа маңлайыңа яҙмышың яҙылғанмы?
Һәр кемгә, донъяға килгәс тә, тормош мөмкинлектәре бирелә. Нисек ҡулланыуҙы ла кеше үҙе билдәләй. Тормошта теге йәки был теләктәребеҙҙе үҙебеҙсә атҡарып сыҡһаҡ та, ҡайһы берҙәре мөмкинлегебеҙгә бәйле.
Мәҫәлән, Н. исемле кешегә ике һөнәри юл менән китеү ихтималлығы бирелгән, ти. Беренсеһе – теләге менән мөмкинлеге тап килгәне – йырсы булыу, икенсеһе – ҡаршылыҡтар аша үтеп, осоусы булыу. Ниндәй юл менән китеүҙе Н. үҙе һайлай. Беренсеһен һайлап, ул еңел генә билдәле йырсы булып китер ине. Ләкин быны ул лайыҡлы һөнәр тип тапмай. Н. самолетља идара итеүҙе һайлай. Ул осоусылар әҙерләү училищеһына еңел генә уҡырға инә, тамамлай, әммә ауырлыҡтар менән эшкә урынлаша. Ул ошо теләген тормошҡа ашырған юлда күп ҡаршылыҡтарға осрай – ауырый, кешеләр менән талашып бөтә. Был һөнәргә хас конкуренция, насар һаулығы арҡаһында уға был эшен ҡалдырырға тура килә. Шулай итеп, теләген тормошҡа ашырһа ла, Н. ҡаршылыҡтарға тиҙ бирешә. Н.-да һорау тыуа: “Ҡайҙа һуң минең тормоштағы һөнәри урыным?“ Икенсе юлды тормошҡа ашырыу өсөн күпме көс, ваҡыт сарыф ителде, һаулығы бөттө. Осоусы булды ул, тик оҙаҡҡа түгел.
Н. үҙенең тормошона идара иттеме? Эйе. Быны алдан күҙаллау мөмкин инеме? Эйе. Уға теләктәрен түгел, мөмкинлектәрен тормошҡа ашырыу юлын һайларға кәрәк ине.
Икенсе бер миҫал. Бер љатын 11 августа, 10 сәғәттә тимер юл вокзалына килә һәм поездың булмауына аптырай. Билетын тотоп, белешмә тәҙрәһенә килә һәм поездың ҡайҙалығын һорай. Мәғлүмәт биреүсе лә аптырап, һүҙһеҙ ҡала. Баҡһаң, билетта икенсе дата яҙылған икән – 10 август, 11 сәғәт...
Белгестәр бындай хәлдәрҙе яҙмышҡа бәйләргә ашыҡмай. Дөрөҫөрәге, ҡатын ҡайҙалыр барып ҡайтырға теләгән, билетҡа аҡса тапљан, һаулығына зарланмаған, тыныс ҡына кәрәкле әйберҙәрен йыйған, туғандарына хәбәр иткән, поезд ваҡытында килгән... Хатта теге ҡалала мөһим бер кеше менән осрашасағын да хәстәрләгән, ул кеше аљсалы эш тәљдим итергә тейеш булған. Яҙмыш уға, лотерея билеты һатып алһа, 15 миллион һум аҡса ла “әҙерләгән“ булған.
Ниңә һуң ул яҙмыш биргән бүләктәрҙең береһен дә ҡуллана алмаған? “Йығылырымды белһәм, был урынға һалам түшәп ҡуйыр инем“, – тигән әйтем тап ошондай осраҡтарға тура килә.
Ољшаш миҫалдар бик күп ул тормошта. Мәҫәлән, шул уҡ поезға, самолетҡа, карапҡа һуңлап, йәки башҡа сәбәптәр арҡаһында килеп етә алмайынса, ғүмерҙәрен һаҡлап ҡалыусылар бар. Кемдер быны, Алла һаҡлаған, башҡалар, маңлайына шулай яҙылғандыр, ти. Әгәр һәр кем киләсәген белһә, донъяла йәшәүҙең ҡыҙығы ҡалыр инеме?
Табипҡа күренеү өсөн яҙылыу иртәнге сәғәт 9-ҙа башлана, ти. Ул ярты сәғәт эсендә (9.30-ға тиклем) киләһе аҙнаға, кем, ҡасан, нисә кеше килерен билдәләп бөтә. Ҡайһы бер “тәртиплеләр“ табипҡа эләгеп ҡалыр өсөн 8 сәғәт 55 минутта шылтырата башлай. Ә ҡайһы берәүҙәр, мәҫәлән, онотоп, көндөҙгө сәғәт өстәрҙә генә шылтыратырға тотона. Табиптан кире яуап алғас, улар: “Һеҙгә эләгергә яҙмағандыр, күрәһең, яҙмыш шулай ҡушҡандыр инде!“ – ти. Үрҙәге пассажир ҡатын да, был герой ҙа яҙмыштарына сәбәпһеҙгә зарлана. Улай, ысынлап та, кеше бәхетенән, яҙмышынан ҡолаҡ ҡағыуы ихтимал.
Үҙеңдең аңың, ыңғай фекерләүең менән яҙмышыңды үҙгәртергә мөмкинме? Мөмкин. Бындай кешенең тормошо ла ыңғай яҡҡа әйләнә. Әммә был эске үҙгәреш. Уйың менән тормошҡа, донъяға, үҙеңә ҡарашыңды үҙгәртергә була, әммә бынан һин бер нисек тә миллионер булып китә алмайһың.
Ҡайһы бер кешеләр тышҡы маҡсаттарына ирешеү өсөн ниндәйҙер һүҙҙәр, һөйләмдәр ҡабатлап йөрөй. Күңелгә уй нығытыу ҡайһылыр кешеләрҙә ыңғай һөҙөмтә бирә, әммә психик ауырыуға һәм буш хыялға ла килтерә ала. Шулай, мәҫәлән, индуизм, буддизм динендә кешеләр, “мантра“ тип аталған љайһы бер һүҙҙәрҙе ҡабатлап, ниндәйҙер һөҙөмтәләргә ирешә. Христиандарҙа, мосолмандарҙа Аллаға табыныу, ышаныуҙар унан ниндәйҙер көс алыуға, ярҙам һорауға ҡайтып ҡала. Доға уҡығанда ла йөкмәтке ҡабатлана. Уларҙы тыңлау еңеллек бирә, тынысландыра. Ғалим-физиологтар дингә ышанған кеше менән атеистарҙың баш мейеһен тикшергән – айырма бар икән.
Ваҡиғаларҙың сәбәптәре һәм эҙемтәләре
Тормош шулай ҡоролған: уның үҙ ҡағиҙәләре, ҡанундары бар. Һәр кемгә ирекле һайлау юлы бирелгән. Тормошоңдо нисек башлаһаң, ул шулай дауам итә. Мәҫәлән, “Кешеләргә нисек булһаң, улар ҙа һиңә шундай уҡ мөнәсәбәт һаҡлай“, – әйтеменең асылы ябай ғына. Әгәр яҡын кешењ тырышлығыңды, яҡшы эшләгәнеңде күрмәһә – аптырама, асыуланма. Һиңә иғтибар итмәйҙәр икән, тимәк, һин дә уларға иғтибарһыҙлыҡ күрһәткәнһең.
Кешеләр донъяның “һуҡырлығына“ ла зарлана. Йәнәһе лә, кемгәлер – бөтә нәмә бар, ә миңә – юҡ, кемгәлер килеп тора, ә мин тик юғалтам. Ни өсөн шулай һуң? Күрәҙәселәр аңлатыуынса, быларҙың барыһы ла кешенең үҙенә бәйләнгән. Ул элек йә берәйһен алдағандыр, йә кемгәлер бурысын ҡайтармағандыр... Тормош бөтәһен дә үҙ урынына ҡуя. Яҙмыш үс алмай, ә өйрәтә генә. Мәҫәлән, һин ҡасандыр бәләкәй генә берәй әйбер урлағанһың да, ваҡыт үткәс, тап ошондай уҡ әйберҙе юғалтасаҡһың, тигәнде аңлатмай был. Теге ҡылығың арҡаһында иң ҡәҙерле автомобилеңдән йә башҡа ҙур әйбереңдән ҡолаҡ ҡағыуыњ ихтимал. Ғәҙел түгелме? Ни хәл итәһең, яҙмыш ҡасандыр ҡайтарылмаған 10 һум өсөн дә һеҙҙең һаулығығыҙға зыян итеп, теге “бурысығыҙҙы ҡайтартыуы“ бар.
Яҙмыштың “логикаһы“ шундай: кеше был донъяға өйрәнер, камиллашыр өсөн тыуа. Ҡыҫҡа ғына ғүмер эсендә уның нескәлектәрен һиҙеп, ныҡлап уйланып эш итеү зарур.
Ҡайһы бер ҡатын-ҡыҙ, ваҡыты еткәс, тормош юлдашы, таянысы булырлыҡ иргә кейәүгә сығыуҙы маҡсат итеп ҡуя башлай. Таяныс тигән төшөнсәне гүзәл заттар шулай ањлай: ир улар өсөн йәнен фиҙа ҡылырға, үҙҙәре башҡарырға теләмәгән эштәрҙе атҡарырға тейеш. Икенсе төрлө әйткәндә, улар ирҙе файҙаланырға теләй. Был осраҡта яҙмыш нимә эшләй һуң? Ул бындай ҡатын-ҡыҙға тап үҙе кеүекте ебәрә лә инде. Ирҙәре уларҙы “әйбер“ урынына тота.
Кеше үҙ ғүмерендә нимәгәлер ынтыла, үҙенә маҡсат ҡуя. Ҡайһы берәүҙәр юғарыға әллә ни ынтылмаһа ла, был үҙенән-үҙе, бер ниндәй көсөргәнешһеҙ килеп сыға. Кемдер тормошта бик уйлап эш итә, маҡсатына табан тайпылышһыҙ бара. Кәрәкле ваҡытта, кәрәкле урында мөмкинлектәрҙе файҙаланып ҡалырға тырыша. Әммә һәр ниәт бойомға ашып тормай: кәрәкле мәлде абайламай ҡалыу ихтималлығы бар.
Кешелек донъяһы, яҙмыштарҙың серен асырға тырышып, күп китаптар ижад иткән, тәҡдиргә яҙылғанды уҡыу ысулдарын эҙләп табыуҙан да төңөлгәне юҡ. Китаптар бар, әммә яҙмыштарға идара итеү серен берәүҙең дә асҡаны юҡ әле. Шулай ҙа яҙмышты үҙгәртергә мөмкинме? Уны үҙгәртеүҙән ниндәй мөмкинлектәр асыла?
1. Тормошҡа, үҙеңә, кешеләргә, донъяға ҡарашыңды үҙгәртеү.
Был осраҡ ваҡиғалар теҙемен үҙгәртеүгә генә ҡоролмай, ә тормош һабаҡтарын ҡабул итеүҙе, донъяла тыныс, әрләшмәй, бөтә нәмәгә “фәлсәфәүи ҡараш“ менән йәшәүгә әҙер булыуҙы аңлата.
2. Үҙең теләгән үҙгәрештәргә көндәлек хеҙмәтең, файҙалы шөғөлөң, рухи үҫешең менән өлгәшеү.
Бының өсөн маҡсатҡа ынтылыш, билдәле бер йүнәлештә хеҙмәт итеү зарур. Тормоштоң теләһә ниндәй ваҡытында ла үҙең һайлаған юлдан тайпылмаҫҡа тейешһең. Был да кешене тормошта үҫешкә, камиллыҡҡа алып барасаҡ.
3. Ашаған аҙығыњ тураһында мәғлүмәтле булыу.
Биологик төр булараҡ, кешегә тышљы шарттарҙың йоғонтоһо ҙур. Организмдың торошон билдәләүсе ҡорал булып ашаған аҙығыбыҙ тора. Ризыљты үҙгәртә, төрләндерә алабыҙ. Ниндәйҙер аҙыҡ аша беҙ тәнгә генә түгел, психикаға, хис-тойғоларға, сәләмәтлеккә тәьҫир итеү мөмкинлеге барлығын беләбеҙ. Тәмләткестәр, эсемлектәр төрлө кешегә төрлө кимәлдә ярай йә ярамай. Һәр кемгә айырым туҡланыу тәртибен тәҡдим итергә була. Кешенең йәшенә, мәҙәни кимәленә, диненә ҡарап, уның туҡланыу рационын үҙгәртергә мөмкин.
4. Бер ҡаланан – икенсеһенә, бер илдән башҡа яҡҡа күсеп китеү.
5. Тормоштоң төп ваҡиғалары өсөн дөрөҫ ваҡытты һайлау.
Мәҫәлән, никах теркәү, магазин асыу көнө...
Тормошто, яҙмышты үҙгәртеү кеше тарафынан аңлы башҡарылырға тейеш. Улар билдәле көс, белем, йүнәлеш талап итә.
Яҙмышыңды бер тапҡыр һәм бөтә ҡалған ғүмерең өсөн тамырҙан үҙгәртергә мөмкин. Ул да булһа исемеңде йәки фамилияңды алмаштырыу.
Кеше яҙмышы – уның исем-фамилияһында, атаһыныњ исемендә, тыуған көнө датаһында кодтарға һалынған мөһим программа ул. Бер төрлө ике программалы, бер төрлө исем-фамилиялы, бер үк сәғәттә тыуған ике кеше булмай. Яҙмыш программаһы, ДНК программаһына оҡшап, ҡатмарлы.
Яңы исем алып, үҙенең “программаһын“ үҙгәрткән кеше, яйлап ҡына, яҡынса бер йыл эсендә яңы яҙмышын аса. Был яҙмыш элеккеһенән айырылып торасаҡ, әммә башҡа кешеләрҙең һиңә ҡарашы элеккесә ҡаласаҡ.
Донъяла үҙҙәренең тәүге исемен үҙгәртеүселәргә миҫалдар бихисап. Уларҙан күренеүенсә, кешенең тормошо йә яҡшы, йә насар яљља үҙгәрә.
Ә яҙмышты нињә үҙгәртәләр? Һәр осраљтыњ үҙ сәбәбе була. Күптәр кемгәлер оҡшарға тырыша, кемдер байырға теләй. Тик улар яҙмыштарын хәүеф аҫтына ҡуйғанын һиҙмәй.
Бындай яуаплы һәм ижади аҙымға тулыһынса өлгөрөп етеү мөһим. Ундай яҙмышлы кешеләр донъяла бик күп. Мәҫәлән, 20-се быуат сәйәсмәндәре Ленин, Сталин, Гитлер, мәҙәниәт өлкәһендә – Мерилин Монро, Чарли Чаплин, эстрада йондоҙҙары, рәссамдар, скульпторҙар, яҙыусылар.
Нимә генә тимә, кешенең яҙмышы, ысынлап та, маңлайына яҙылғандыр ул. Бөгөн, иртәгә, бер нисә йылдан беҙҙең менән ни булырын бер ҡасан да белә алмаясаҡбыҙ, уны белеү кәрәкмәй ҙә, ә шулай ҙа...
Тормошта был һүҙҙе беҙ көн дә тиерлек ҡулланабыҙ. Үҙебеҙҙе, дуҫтарыбыҙҙы яҙмыш ниндәй һынауҙар алдына ҡуйғанын күреп-һиҙеп торабыҙ. Нисек кенә булмаһын, уңыштарыбыҙҙа ла, уңышһыҙлыҡтарыбыҙҙа ла яҙмышты телгә алабыҙ. Донъяла бик бәхетле кешеләр ҙә осрай. Уларға барыһы ла тик ыңғай ғына килеп тора.
Яҙмыштарҙы асыҡлау менән астронумерология фәне шөғөлләнә. “Яҙмышта бер ниндәй мистика юҡ“, – ти был фән. Әгәр һеҙҙең тормошта берәй ваҡиға булды икән, уның серле ҡанундарын, бигерәк тә һандарға ҡағылышлыларын, табырға була. Ваҡиғалар теҙмәһе – һандар теҙмәһе. Уларҙы иҫәпләп сығарыу ҡуйылған һорауҙар йәки мәсьәләләргә бәйләнгән. Яҙмышыңда булған теге йәки был хәлдәрҙе төркөмдәргә бүлеп, билдәле теҙмәгә һалырға мөмкин.
Кешенең фамилияһы, исеме, атаһының исеме, тыуған көнө, тыуған урыны ваҡиғалар теҙмәһенә бәйләнеп, математик һандар аша сағыла. Улар араһында тотороҡлолары, тотороҡһоҙҙары була. Логик һәм математик сиселештәр аша күрәсәгеңде иҫәпләп сығарырға мөмкин. Бәлки, һин был аҙнала миллион һум аҡса отаһыңдыр. Ә астронумерология күҙлегенән ҡарағанда, яҙмыш – кешеләрҙең тормоштағы бөтә мөмкинлектәре йыйылмаһы.
Шулай ҙа маңлайыңа яҙмышың яҙылғанмы?
Һәр кемгә, донъяға килгәс тә, тормош мөмкинлектәре бирелә. Нисек ҡулланыуҙы ла кеше үҙе билдәләй. Тормошта теге йәки был теләктәребеҙҙе үҙебеҙсә атҡарып сыҡһаҡ та, ҡайһы берҙәре мөмкинлегебеҙгә бәйле.
Мәҫәлән, Н. исемле кешегә ике һөнәри юл менән китеү ихтималлығы бирелгән, ти. Беренсеһе – теләге менән мөмкинлеге тап килгәне – йырсы булыу, икенсеһе – ҡаршылыҡтар аша үтеп, осоусы булыу. Ниндәй юл менән китеүҙе Н. үҙе һайлай. Беренсеһен һайлап, ул еңел генә билдәле йырсы булып китер ине. Ләкин быны ул лайыҡлы һөнәр тип тапмай. Н. самолетља идара итеүҙе һайлай. Ул осоусылар әҙерләү училищеһына еңел генә уҡырға инә, тамамлай, әммә ауырлыҡтар менән эшкә урынлаша. Ул ошо теләген тормошҡа ашырған юлда күп ҡаршылыҡтарға осрай – ауырый, кешеләр менән талашып бөтә. Был һөнәргә хас конкуренция, насар һаулығы арҡаһында уға был эшен ҡалдырырға тура килә. Шулай итеп, теләген тормошҡа ашырһа ла, Н. ҡаршылыҡтарға тиҙ бирешә. Н.-да һорау тыуа: “Ҡайҙа һуң минең тормоштағы һөнәри урыным?“ Икенсе юлды тормошҡа ашырыу өсөн күпме көс, ваҡыт сарыф ителде, һаулығы бөттө. Осоусы булды ул, тик оҙаҡҡа түгел.
Н. үҙенең тормошона идара иттеме? Эйе. Быны алдан күҙаллау мөмкин инеме? Эйе. Уға теләктәрен түгел, мөмкинлектәрен тормошҡа ашырыу юлын һайларға кәрәк ине.
Икенсе бер миҫал. Бер љатын 11 августа, 10 сәғәттә тимер юл вокзалына килә һәм поездың булмауына аптырай. Билетын тотоп, белешмә тәҙрәһенә килә һәм поездың ҡайҙалығын һорай. Мәғлүмәт биреүсе лә аптырап, һүҙһеҙ ҡала. Баҡһаң, билетта икенсе дата яҙылған икән – 10 август, 11 сәғәт...
Белгестәр бындай хәлдәрҙе яҙмышҡа бәйләргә ашыҡмай. Дөрөҫөрәге, ҡатын ҡайҙалыр барып ҡайтырға теләгән, билетҡа аҡса тапљан, һаулығына зарланмаған, тыныс ҡына кәрәкле әйберҙәрен йыйған, туғандарына хәбәр иткән, поезд ваҡытында килгән... Хатта теге ҡалала мөһим бер кеше менән осрашасағын да хәстәрләгән, ул кеше аљсалы эш тәљдим итергә тейеш булған. Яҙмыш уға, лотерея билеты һатып алһа, 15 миллион һум аҡса ла “әҙерләгән“ булған.
Ниңә һуң ул яҙмыш биргән бүләктәрҙең береһен дә ҡуллана алмаған? “Йығылырымды белһәм, был урынға һалам түшәп ҡуйыр инем“, – тигән әйтем тап ошондай осраҡтарға тура килә.
Ољшаш миҫалдар бик күп ул тормошта. Мәҫәлән, шул уҡ поезға, самолетҡа, карапҡа һуңлап, йәки башҡа сәбәптәр арҡаһында килеп етә алмайынса, ғүмерҙәрен һаҡлап ҡалыусылар бар. Кемдер быны, Алла һаҡлаған, башҡалар, маңлайына шулай яҙылғандыр, ти. Әгәр һәр кем киләсәген белһә, донъяла йәшәүҙең ҡыҙығы ҡалыр инеме?
Табипҡа күренеү өсөн яҙылыу иртәнге сәғәт 9-ҙа башлана, ти. Ул ярты сәғәт эсендә (9.30-ға тиклем) киләһе аҙнаға, кем, ҡасан, нисә кеше килерен билдәләп бөтә. Ҡайһы бер “тәртиплеләр“ табипҡа эләгеп ҡалыр өсөн 8 сәғәт 55 минутта шылтырата башлай. Ә ҡайһы берәүҙәр, мәҫәлән, онотоп, көндөҙгө сәғәт өстәрҙә генә шылтыратырға тотона. Табиптан кире яуап алғас, улар: “Һеҙгә эләгергә яҙмағандыр, күрәһең, яҙмыш шулай ҡушҡандыр инде!“ – ти. Үрҙәге пассажир ҡатын да, был герой ҙа яҙмыштарына сәбәпһеҙгә зарлана. Улай, ысынлап та, кеше бәхетенән, яҙмышынан ҡолаҡ ҡағыуы ихтимал.
Үҙеңдең аңың, ыңғай фекерләүең менән яҙмышыңды үҙгәртергә мөмкинме? Мөмкин. Бындай кешенең тормошо ла ыңғай яҡҡа әйләнә. Әммә был эске үҙгәреш. Уйың менән тормошҡа, донъяға, үҙеңә ҡарашыңды үҙгәртергә була, әммә бынан һин бер нисек тә миллионер булып китә алмайһың.
Ҡайһы бер кешеләр тышҡы маҡсаттарына ирешеү өсөн ниндәйҙер һүҙҙәр, һөйләмдәр ҡабатлап йөрөй. Күңелгә уй нығытыу ҡайһылыр кешеләрҙә ыңғай һөҙөмтә бирә, әммә психик ауырыуға һәм буш хыялға ла килтерә ала. Шулай, мәҫәлән, индуизм, буддизм динендә кешеләр, “мантра“ тип аталған љайһы бер һүҙҙәрҙе ҡабатлап, ниндәйҙер һөҙөмтәләргә ирешә. Христиандарҙа, мосолмандарҙа Аллаға табыныу, ышаныуҙар унан ниндәйҙер көс алыуға, ярҙам һорауға ҡайтып ҡала. Доға уҡығанда ла йөкмәтке ҡабатлана. Уларҙы тыңлау еңеллек бирә, тынысландыра. Ғалим-физиологтар дингә ышанған кеше менән атеистарҙың баш мейеһен тикшергән – айырма бар икән.
Ваҡиғаларҙың сәбәптәре һәм эҙемтәләре
Тормош шулай ҡоролған: уның үҙ ҡағиҙәләре, ҡанундары бар. Һәр кемгә ирекле һайлау юлы бирелгән. Тормошоңдо нисек башлаһаң, ул шулай дауам итә. Мәҫәлән, “Кешеләргә нисек булһаң, улар ҙа һиңә шундай уҡ мөнәсәбәт һаҡлай“, – әйтеменең асылы ябай ғына. Әгәр яҡын кешењ тырышлығыңды, яҡшы эшләгәнеңде күрмәһә – аптырама, асыуланма. Һиңә иғтибар итмәйҙәр икән, тимәк, һин дә уларға иғтибарһыҙлыҡ күрһәткәнһең.
Кешеләр донъяның “һуҡырлығына“ ла зарлана. Йәнәһе лә, кемгәлер – бөтә нәмә бар, ә миңә – юҡ, кемгәлер килеп тора, ә мин тик юғалтам. Ни өсөн шулай һуң? Күрәҙәселәр аңлатыуынса, быларҙың барыһы ла кешенең үҙенә бәйләнгән. Ул элек йә берәйһен алдағандыр, йә кемгәлер бурысын ҡайтармағандыр... Тормош бөтәһен дә үҙ урынына ҡуя. Яҙмыш үс алмай, ә өйрәтә генә. Мәҫәлән, һин ҡасандыр бәләкәй генә берәй әйбер урлағанһың да, ваҡыт үткәс, тап ошондай уҡ әйберҙе юғалтасаҡһың, тигәнде аңлатмай был. Теге ҡылығың арҡаһында иң ҡәҙерле автомобилеңдән йә башҡа ҙур әйбереңдән ҡолаҡ ҡағыуыњ ихтимал. Ғәҙел түгелме? Ни хәл итәһең, яҙмыш ҡасандыр ҡайтарылмаған 10 һум өсөн дә һеҙҙең һаулығығыҙға зыян итеп, теге “бурысығыҙҙы ҡайтартыуы“ бар.
Яҙмыштың “логикаһы“ шундай: кеше был донъяға өйрәнер, камиллашыр өсөн тыуа. Ҡыҫҡа ғына ғүмер эсендә уның нескәлектәрен һиҙеп, ныҡлап уйланып эш итеү зарур.
Ҡайһы бер ҡатын-ҡыҙ, ваҡыты еткәс, тормош юлдашы, таянысы булырлыҡ иргә кейәүгә сығыуҙы маҡсат итеп ҡуя башлай. Таяныс тигән төшөнсәне гүзәл заттар шулай ањлай: ир улар өсөн йәнен фиҙа ҡылырға, үҙҙәре башҡарырға теләмәгән эштәрҙе атҡарырға тейеш. Икенсе төрлө әйткәндә, улар ирҙе файҙаланырға теләй. Был осраҡта яҙмыш нимә эшләй һуң? Ул бындай ҡатын-ҡыҙға тап үҙе кеүекте ебәрә лә инде. Ирҙәре уларҙы “әйбер“ урынына тота.
Кеше үҙ ғүмерендә нимәгәлер ынтыла, үҙенә маҡсат ҡуя. Ҡайһы берәүҙәр юғарыға әллә ни ынтылмаһа ла, был үҙенән-үҙе, бер ниндәй көсөргәнешһеҙ килеп сыға. Кемдер тормошта бик уйлап эш итә, маҡсатына табан тайпылышһыҙ бара. Кәрәкле ваҡытта, кәрәкле урында мөмкинлектәрҙе файҙаланып ҡалырға тырыша. Әммә һәр ниәт бойомға ашып тормай: кәрәкле мәлде абайламай ҡалыу ихтималлығы бар.
Кешелек донъяһы, яҙмыштарҙың серен асырға тырышып, күп китаптар ижад иткән, тәҡдиргә яҙылғанды уҡыу ысулдарын эҙләп табыуҙан да төңөлгәне юҡ. Китаптар бар, әммә яҙмыштарға идара итеү серен берәүҙең дә асҡаны юҡ әле. Шулай ҙа яҙмышты үҙгәртергә мөмкинме? Уны үҙгәртеүҙән ниндәй мөмкинлектәр асыла?
1. Тормошҡа, үҙеңә, кешеләргә, донъяға ҡарашыңды үҙгәртеү.
Был осраҡ ваҡиғалар теҙемен үҙгәртеүгә генә ҡоролмай, ә тормош һабаҡтарын ҡабул итеүҙе, донъяла тыныс, әрләшмәй, бөтә нәмәгә “фәлсәфәүи ҡараш“ менән йәшәүгә әҙер булыуҙы аңлата.
2. Үҙең теләгән үҙгәрештәргә көндәлек хеҙмәтең, файҙалы шөғөлөң, рухи үҫешең менән өлгәшеү.
Бының өсөн маҡсатҡа ынтылыш, билдәле бер йүнәлештә хеҙмәт итеү зарур. Тормоштоң теләһә ниндәй ваҡытында ла үҙең һайлаған юлдан тайпылмаҫҡа тейешһең. Был да кешене тормошта үҫешкә, камиллыҡҡа алып барасаҡ.
3. Ашаған аҙығыњ тураһында мәғлүмәтле булыу.
Биологик төр булараҡ, кешегә тышљы шарттарҙың йоғонтоһо ҙур. Организмдың торошон билдәләүсе ҡорал булып ашаған аҙығыбыҙ тора. Ризыљты үҙгәртә, төрләндерә алабыҙ. Ниндәйҙер аҙыҡ аша беҙ тәнгә генә түгел, психикаға, хис-тойғоларға, сәләмәтлеккә тәьҫир итеү мөмкинлеге барлығын беләбеҙ. Тәмләткестәр, эсемлектәр төрлө кешегә төрлө кимәлдә ярай йә ярамай. Һәр кемгә айырым туҡланыу тәртибен тәҡдим итергә була. Кешенең йәшенә, мәҙәни кимәленә, диненә ҡарап, уның туҡланыу рационын үҙгәртергә мөмкин.
4. Бер ҡаланан – икенсеһенә, бер илдән башҡа яҡҡа күсеп китеү.
5. Тормоштоң төп ваҡиғалары өсөн дөрөҫ ваҡытты һайлау.
Мәҫәлән, никах теркәү, магазин асыу көнө...
Тормошто, яҙмышты үҙгәртеү кеше тарафынан аңлы башҡарылырға тейеш. Улар билдәле көс, белем, йүнәлеш талап итә.
Яҙмышыңды бер тапҡыр һәм бөтә ҡалған ғүмерең өсөн тамырҙан үҙгәртергә мөмкин. Ул да булһа исемеңде йәки фамилияңды алмаштырыу.
Кеше яҙмышы – уның исем-фамилияһында, атаһыныњ исемендә, тыуған көнө датаһында кодтарға һалынған мөһим программа ул. Бер төрлө ике программалы, бер төрлө исем-фамилиялы, бер үк сәғәттә тыуған ике кеше булмай. Яҙмыш программаһы, ДНК программаһына оҡшап, ҡатмарлы.
Яңы исем алып, үҙенең “программаһын“ үҙгәрткән кеше, яйлап ҡына, яҡынса бер йыл эсендә яңы яҙмышын аса. Был яҙмыш элеккеһенән айырылып торасаҡ, әммә башҡа кешеләрҙең һиңә ҡарашы элеккесә ҡаласаҡ.
Донъяла үҙҙәренең тәүге исемен үҙгәртеүселәргә миҫалдар бихисап. Уларҙан күренеүенсә, кешенең тормошо йә яҡшы, йә насар яљља үҙгәрә.
Ә яҙмышты нињә үҙгәртәләр? Һәр осраљтыњ үҙ сәбәбе була. Күптәр кемгәлер оҡшарға тырыша, кемдер байырға теләй. Тик улар яҙмыштарын хәүеф аҫтына ҡуйғанын һиҙмәй.
Бындай яуаплы һәм ижади аҙымға тулыһынса өлгөрөп етеү мөһим. Ундай яҙмышлы кешеләр донъяла бик күп. Мәҫәлән, 20-се быуат сәйәсмәндәре Ленин, Сталин, Гитлер, мәҙәниәт өлкәһендә – Мерилин Монро, Чарли Чаплин, эстрада йондоҙҙары, рәссамдар, скульпторҙар, яҙыусылар.
Нимә генә тимә, кешенең яҙмышы, ысынлап та, маңлайына яҙылғандыр ул. Бөгөн, иртәгә, бер нисә йылдан беҙҙең менән ни булырын бер ҡасан да белә алмаясаҡбыҙ, уны белеү кәрәкмәй ҙә, ә шулай ҙа...
Булат ХӘЙРЕТДИНОВ әҙерләне.
Теги:
